گیربکس دو کلاچه یا نیمه اتوماتیک، ترکیبی از گیربکس‌های دستی و اتوماتیک است و بسیاری از افراد آشنایی زیادی با نحوه عملکرد آن ندارند. این نوع گیربکس شامل دو مجموعه دنده مجزا است که تعویض دنده را نرم‌تر میکند. ما در این مطلب قصد داریم به طور مفیدتر و جامع‌تر به شما بگوییم که گیربکس دوکلاچه چیست و چگونه کار میکند. با ما همراه شوید.
گیربکس دو کلاچه چیست؟
گیربکس نیمه اتوماتیک که به آن DCT نیز می‌گویند، یک سیستم اتوماتیک است که وظیفه انتقال قدرت را بر عهده دارد. شرکت‌های خودروسازی، در این سیستم برای تعویض آسان‌تر و نرم‌تر دنده از دو کلاچ و دو مجموعه دنده کاملاً مجزا استفاده کرده‌اند. در این سیستم هر کلاچ به دنده‌های زوج و فرد متصل می‌شود. این نوع گیربکس، ترکیبی از گیربکس دستی و اتوماتیک بوده اما شباهت آن به دنده دستی بیشتر است.
گیربکس دو کلاچه چگونه عمل میکند؟
برای اینکه بدانید عملکرد گیربکس دو کلاچه چگونه است، در ابتدا باید آن را با گیربکس دستی را مقایسه کنیم.
عملکرد گیربکس دستی
در این نوع جعبه‌دنده، راننده برای اینکه بتواند دنده را تعویض کند باید کلاچ را فشار دهد. این کار باعث قطع ارتباط بین جعبه‌دنده و پیشرانه می‌شود؛ سپس تعویض دنده با استفاده از دسته‌دنده انجام می‌گیرد. در این هنگام یک طوقه دندانه‌دار از سمت یک چرخ‌دنده به‌طرف چرخ‌دنده دیگر با ابعاد متفاوت، حرکت میکند.
قطعاتی در جعبه‌دنده وجود دارند که با سینکرونایزرها شناخته می‌شوند و وظیفه دارند قبل از ساییدن چرخ‌دنده‌ها به همدیگر، به طور همزمان آن‌ها را درگیر کنند. بعد از اینکه ارتباط طوقه با چرخ‌دنده جدید شکل گرفت، پدال کلاچ رها می‌شود و ارتباط میان گیربکس و پیشرانه مجدداً شکل می‌گیرد. در نهایت قدرت لازم به چرخ‌ها انتقال داده شده و تغییر سرعت انجام می‌شود.
با توجه به این توضیحات می‌توان به این نتیجه رسید که جریان انتقال قدرت در گیربکس‌های سنتی دستی، دائمی نیست؛ به‌عبارت‌دیگر جریان انتقال قدرت به‌صورت فعال، غیرفعال و مجدداً فعال انجام می‌گیرد. این فرایند باعث می‌شود تا راننده در زمان تعویض دنده، تکان‌های محسوس و اختلال گشتاور را در خودرو احساس کند. در ادامه با مقایسه گیربکس دوکلاچه با گیربکس دستی یا معمولی، می‌توانید مفهوم گیربکس DCT را به‌خوبی درک کنید.
عملکرد گیربکس دو کلاچه
اکنون نوبت به بررسی نحوه استفاده از گیربکس دو کلاچه می‌رسد. در این نوع جعبه‌دنده، دو کلاچ در ماشین وجود داشته که توسط ابزارهای هیدرولیکی و الکترونیکی کار می‌کنند و راننده هیچ‌گونه دخالتی در این راستا ندارد. با این توصیفات می‌توان گفت که جعبه‌دنده دو کلاچه، یک نوع گیربکس خودکار به شمار می‌رود؛ اما برخلاف گیربکس‌اتوماتیک، کلاچ‌های DCT مستقل هستند.
برای درک بیشتر موضوع بهتر است بدانید که یک خودرو با جعبه‌دنده 6 سرعته از نوع دو کلاچه، یک کلاچ با دنده‌های 1، 3، 5 و عقب و کلاچ دیگر با دنده‌های 2، 4 و 6 دیگری، درگیری خواهد بود. تولیدکننده‌ها با این طرح توانستند اختلال ارتباطی میان گیربکس و پیشرانه را از بین ببرند.
از مقایسه گیربکس 2 کلاچه با گیربکس دستی یا معمولی می‌توان به این نتیجه رسید که دندانه‌های زوج و فرد در جعبه‌دنده DCT روی دو شیفت با طرح هم مرکز قرار گرفته اند؛ در حالی‌که در گیربکس دستی، تمام دنده‌ها در یک شفت قرار دارند.
در گیربکس دو کلاچه DCT کلاچ کوچک با دنده‌های فرد و کلاچ بزرگ‌تر با دنده‌های زوج در ارتباط است و همین عامل باعث شده تا در زمان انتقال قدرت، اختلالی به وجود نیاید؛ پس تعویض دنده با سرعت بسیار بالایی انجام می‌گیرد.
انواع گیربکس دو کلاچه
اکنون که فهمیدید گیربکس دو کلاچه چگونه عمل می کند، نوبت به این می‌رسد که انواع این نوع جعبه‌دنده‌ها را بشناسید. گیربکس‌های دو کلاچه در دو نوع زیر تولید می‌شوند:
گیربکس 2 کلاچه تر
در گیربکس 2 کلاچه تر، از روغن گیربکس یا واسکازین برای عملکرد بهتر آن استفاده می‌کنند و همین عامل موجب پایین آمدن اصطکاک بین قطعات و افزایش عمر آن‌ها می‌گردد. قیمت گیربکس 2 کلاچه تر بالاتر از نمونه خشک آن است؛ به همین دلیل برخی از افراد در زمان خرید لوازم یدکی ام وی ام X33 یا هر خودرو دیگری، جعبه‌دنده دو کلاچه تر را انتخاب نمی‌کنند.
گیربکس 2 کلاچه خشک
یکی دیگر از انواع گیربکس دو کلاچه، نمونه خشک است که برخلاف نمونه قبلی، این نوع جعبه‌دنده برای انجام فعالیت‌‌های خود، به روغن و واسکازین نیاز ندارد. در گیربکس 2 کلاچه خشک، تعویض چرخ‌دنده‌ها با استفاده از ایجاد اصطکاک میان دو سطح انجام می‌شود.
اصلی‌ترین ویژگی مثبت این گیربکس، مصرف سوخت پایین مخصوصاً در سرعت کم است. قیمت پایین و مصرف سوخت کم در گیربکس‌های دو کلاچه خشک باعث شده‌اند تا افراد بیشتری آن را انتخاب کنند. با این حال باید بدانید که هزینه نگهداری از این گیربکس بالا است و این به عنوان مهم‌ترین عیب جعبه‌دنده دو کلاچه خشک به شمار می‌رود. علاوه بر این، به دلیل عدم استفاده از واسکازین در این نوع گیربکس، شاهد داغ شدن آن در سرعت بالا هستیم و این یک مشکل مهم در خودروهای مدل بالا است.
مزایا و معایب گیربکس دو کلاچه DCT
با بررسی نحوه استفاده از گیربکس 2 کلاچه و انواع آن، تا حدودی به مزایا و معایب استفاده از این گیربکس اشاره کردیم؛ با این حال در این بخش به طور منسجم‌تر، معایب گیربکس دو کلاچه و مزایای آن را برای شما نام می‌بریم:
مزایای سیستم گیربکس دوکلاچه:
- همان‌طور که گفتیم، ارتباط بین گیربکس و پیشرانه قطع نمی‌شود، به‌همین دلیل میزان بهره‌وری از سوخت افزایش پیدا میکند.
- به دلیل استفاده از دو کلاچ در این نوع گیربکس، تعویض دنده با سرعت بالاتری انجام می‌گیرد و اتلاف زمانی ندارد.
- تعویض نرم‌تر دنده‌ها به دلیل استفاده از دو چرخ‌دنده و کلاچ مجزا، یکی دیگر از مزایای سیستم گیربکس دوکلاچه است.
معایب گیربکس دو کلاچه:
- تولید گیربکس 2 کلاچه نسبتا سخت‌تر است و باید از قطعات بیشتری استفاده شود، به همین دلیل هزینه تولید آن بالا خواهد بود.
- یکی از مهم‌ترین معایب گیربکس دوکلاچه در ترافیک طولانی‌مدت و سرعت بالا است؛ چرا که دمای خودرو در این شرایط بالا می‌رود؛ البته این مشکل در گیربکس‌های دو کلاچه تر وجود ندارد.
- گیربکس 2 کلاچه خشک، برای سالم ماندن نیاز به مراقبت بالایی داشته و هزینه نگهداری و تعمیر آن نسبتا بالا است. بسیاری از افراد برای صرفه جویی در هزینه خرید لوازم یدکی برلیانس و خودروهای دیگر، گیربکس DCT تر را انتخاب می‌کنند.
تفاوت گیربکس دو کلاچه با CVT
اصلی‌ترین تفاوت گیربکس 2 کلاچه با گیربکس CVT در میزان ایجاد سرعت ماشین خواهد بود. به دلیل اینکه در گیربکس‌های DCT از دو کلاچ مجزا استفاده می‌شود، این نوع گیربکس سرعت بالاتری نسبت به گیربکس CVT دارد. دیگر تفاوت گیربکس دو کلاچه با CVT در این است که تولیدکننده‌ها از گیربکس 2 کلاچه برای خودروهای گران قیمت و از CVT برای خودروهای قیمت مناسب استفاده می‌کنند.
تفاوت گیربکس دو کلاچه و تیپ ترونیک
در سیستم تیپ ترونیک، امکان تعویض دنده با استفاده از اهرم وجود دارد. علامت مثبت در این سیستم به معنی افزایش سرعت و علامت منفی به معنی کاهش سرعت است. تفاوت گیربکس دو کلاچه و تیپ ترونیک، طراحی اهرم تعویض دنده آن‌ها خواهد بود.
جمع بندی
گیربکس دو کلاچه یک سیستم پیشرفته برای خودرو بوده که امروزه بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این گیربکس در دو نوع تر و خشک تولید می‌شود که ویژگی‌های متفاوتی نسبت به هم دارند. خریداران می‌توانند با مراجعه به بخش محصولات ما در دیاکوشاپ، ویژگی‌های این گیربکس‌ها را بررسی کنند و با توجه به نیاز خود، یکی از آن‌ها را در سبد خرید خود قرار دهند.